Psychoterapia online

Psychoterapia poznawczo-behawioralna (inaczej terapia kognitywno-behawioralna, cognitive behavioral therapy, CBT) jest terapią krótkoterminową koncentrującą się na teraźniejszości i rozwiązaniu określonych problemów. Już na początku procesu terapeutycznego zarówno psychoterapeuta, jak i pacjent znają czas jego trwania (kilkanaście do kilkudziesięciu cotygodniowych sesji), cel spotkań i zasady współpracy. Tworzą oni zespół, który razem realizuje zadanie.

Psychoterapię poznawczo-behawioralną stosuje się w leczeniu zaburzeń psychicznych, trudności emocjonalnych i zachowań o charakterze destrukcyjnym.

Założenia psychoterapii poznawczo-behawioralnej

Podstawowe założenie wskazuje wzajemne powiązanie i oddziaływanie na siebie myśli, emocji i zachowań. Każda reakcja człowieka wiąże się z przyjętym w trakcie jego rozwoju sposobem funkcjonowania, powstałym w wyniku nie tylko własnych doświadczeń, ale też obserwacji otoczenia, reakcji innych osób, sposobu interpretowania wydarzeń i przypisywania im znaczenia w codziennym życiu.

Oznacza to, że dotychczasowe, wyuczone reakcje można zmienić poprzez naukę nowych, bardziej sprzyjających, nawet jeśli obecny sposób funkcjonowania towarzyszy nam i przynosi cierpienie od wielu lat. Zmieniając swoje przekonania, schematy, w jakich mieszczą się nasze myśli, możemy wpłynąć na to, co czujemy i jak się zachowujemy.

Czym się charakteryzuje psychoterapia poznawczo-behawioralna?

Zadaniem terapeuty jest umożliwienie zmian w zachowaniu pacjenta poprzez zmianę postrzegania świata, jego rozumienie i interpretację. Błędne przekonania o otaczającej pacjenta rzeczywistości najpierw powinny być dostrzeżone, bo bez ich identyfikacji zmiana nie byłaby możliwa. Kiedy rozpoznane schematy myślowe są niekorzystne, można je zastąpić innymi, sprzyjającymi. Jest to istotne, ponieważ błędne przekonania prowadzą do błędnego rozumienia otoczenia, a to powoduje nieadekwatne zachowania.

Podstawą tego nurtu psychoterapii jest edukacja i zadania, które pacjent wykonuje w trakcie spotkań z terapeutą i między kolejnymi sesjami. Może przyjąć formę terapii indywidualnej, terapii par lub terapii grupowej.

Jak przebiega psychoterapia w nurcie poznawczo-behawioralnym?

Pierwszym etapem jest rozpoznanie bodźca wywołującego określoną reakcję, zachowanie. Kolejnym krokiem jest identyfikacja sposobu myślenia, który łączy się z wystąpieniem danego bodźca, i wynikające z niego przekonania. Następnie pacjent z pomocą terapeuty nazywa uczucia, które łączą się z tymi reakcjami. Dzięki temu możliwa jest stopniowa zmiana zachowania pacjenta poprzez przeformułowanie tych przekonań i tym samym oddziaływanie na odczuwane emocje wywołane wystąpieniem bodźca.

Psychoterapia w nurcie poznawczo-behawioralnym to proces składający się z serii spotkań, który polega na identyfikowaniu schematów. W jego trakcie nie poszukuje się źródeł problemów powodujących określony sposób postrzegania świata (pacjent i terapeuta koncentrują się na teraźniejszości i widocznym problemie, ale w wyjątkowych sytuacjach mogą się odwoływać do przeszłości).

Techniki w CBT

Psychoterapia poznawczo-behawioralna korzysta z różnych technik, których celem jest pomóc pacjentowi w zmianie swoich przekonań i zachowań. Są to m.in.:

Dialog sokratejski

Terapeuta zadaje pytania, które pomagają pacjentowi zweryfikować błędy w swoim sposobie myślenia. W ten sposób pacjent sam stopniowo odkrywa źródło swoich przekonań, które stoją za zachowaniami i reakcjami na bodźce. Szuka innych sposobów rozumienia wydarzeń.

Ekspozycja (inaczej desensytyzacja)

Stosuje się ją w leczeniu zaburzeń lękowych, kiedy pacjent w sposób zaplanowany świadomie decyduje się na kontakt z czynnikiem wywołującym u niego lęk. Pomaga mu to w jego oswajaniu i wdrożeniu korzystniejszych mechanizmów reagowania na dany bodziec. W efekcie pacjent zaczyna rozumieć, że ten czynnik nie jest zagrożeniem dla jego zdrowia ani życia.

Zadania domowe

Pacjent realizując je, bada swoje przekonania w sposób doświadczalny i sprawdza, czy granice, które sobie dotychczas stawiał, rzeczywiście istnieją. Jednocześnie zaczyna utrwalać zachowania, które łączą się z korzystnym sposobem myślenia. Co ważne, terapeuta nie narzuca ich, tylko uzgadnia z pacjentem, dostosowując je do etapu i postępów w terapii.

Dla kogo psychoterapia poznawczo-behawioralna?

Nurt CBT nie będzie korzystny w przypadku poważnych zaburzeń osobowości, ale możesz z niej skorzystać, jeśli mierzysz się z:

  • zaburzeniami nastroju (np. depresją, dystymią, chorobą dwubiegunową);
  • zaburzeniami lękowymi (fobią, zaburzeniami obsesyjno-kompulsywnymi, napadami paniki);
  • zaburzeniami odżywiania.

Stosuje się ją również w leczeniu uzależnień, zaburzeń sfery seksualnej czy zaburzeń zachowań u dzieci. Jest to jedna z metod wykorzystywanych w radzeniu sobie ze stresem.

Skuteczność CBT

Technikom wykorzystywanym w tym nurcie towarzyszą dowody skuteczności, a osiągnięcia i efekty są naukowo udowodnione i udokumentowane na podstawie licznych badań klinicznych. W trakcie trwania procesu terapeutycznego pacjent zmienia swoje nawyki (dzięki uświadomieniu sobie istnienia mechanizmów i zachowań, które mu nie służą). Znając błędne przekonania, może on je zastąpić rzeczywistymi, wspierającymi, wpływając na swoje zachowanie w przyszłości.

Zalety terapii poznawczo-behawioralnej

Dzięki terapii w nurcie CBT pacjent:

  • rozwija swoją samoświadomość;
  • wzmacnia swoją samoocenę;
  • odnajduje wewnętrzną motywację;
  • zmienia swoje zachowanie na takie, które nie rani ani jego, ani innych;
  • poprawia jakość swojego życia.

Psychoterapia online – jak zadbać o swój komfort?

Przygotowując się do psychoterapii online, powinniśmy zadbać o odpowiednie urządzenie (komputer, telefon lub tablet) z dostępem do internetu. Przydatny też będzie zestaw słuchawkowy, który ograniczy bodźce docierające z otoczenia.

Znajdź dla siebie spokojne miejsce, w którym będziesz mógł bez obaw dzielić się swoimi myślami i emocjami. Miejsce, w którym nikt nie będzie ingerował w przebieg spotkania (ani zwierzęta domowe, ani domownicy). Miejsce, w którym będziesz mógł się skoncentrować i ze swobodą się wypowiadać również na trudniejsze tematy.

Zalety psychoterapii online

Trzy główne korzyści z psychoterapii online to:

  • oszczędność czasu, większa elastyczność w wyborze terminu;
  • możliwość skorzystania z pomocy podczas pobytu w innym mieście lub nawet kraju (dostęp do pomocy również dla osób często podróżujących);
  • brak konieczności wychodzenia z domu, co jest szczególnie pomocne dla osób z niepełnosprawnościami, nieśmiałych, ograniczających kontakt z innymi ludźmi lub zajmujących się członkami rodziny (np. dziećmi).

Skuteczność psychoterapii online

Psychoterapia online zapewnia taką samą skuteczność jak w przypadku tradycyjnej formy psychoterapii (stacjonarnych spotkań w gabinecie). W obu okolicznościach istotna jest współpraca, wzajemny szac

© Coaching Find Flow - 2024

Część zdjęć wykonana przez Ewelina Galińska i Marta Pańczyk

realizacja: creativeflow.pl