Podstawowe emocje i ich rola w naszym życiu

To, w jaki sposób przeżywamy określone momenty wyznaczają emocje, które w różnym stopniu wpływają na nasze reakcje. Miewamy ich dość sporo, bo tak już jesteśmy zaprogramowani . Jakie więc emocje towarzyszą naszej codzienności? Jaka jest ich rola w życiu? Jakie są podstawowe emocje? Zajrzyjmy do podstawowych emocji, które zaproponował w latach 70 Paul Ekman. Zanim jednak to zrobimy, pamiętajmy, że emocje, podobnie jak kolory przenikają się, tworząc pochodną w postaci nowej emocji. Przykład? Najpierw poznajmy te w podstawowej postaci 😉 

Radość

To jedna z najbardziej pożądanych emocji. Radość wywołują szczęśliwe momenty, które przeżywamy w życiu. Może to być np. awans otrzymany w pracy, efekty dzięki zmianom żywieniowym, chwila relaksu z kawą i dobrą książką, czy wspólne wyjście ze znajomymi. Dążymy do tej emocji, ponieważ wprawia nas w pozytywny nastrój. Dzięki niej widzimy nasze życie w jasnych barwach i ciężko wytrącić nas z równowagi. Pamiętajmy również, że radość może być definiowana na wiele sposobów. To, co przynosi nam uśmiech na twarzy, jest kwestią indywidualną. Determinują ją nasze potrzeby, stan zdrowia, czy choćby uwarunkowania kulturowe. Pełnia szczęścia osiągana jest zarówno na płaszczyźnie fizycznej, jak i mentalnej 😉

Smutek

Czyli przeciwieństwo naszej radości. Smutek objawia się w różnej postaci. Jego nadejście wiąże się z naszą ogólną niechęcią do przeżywania aktywnego życia. Rodzi w nas przygnębienie, przez które odczuwamy bezsilność. Stajemy się obojętni. Bywa, że długotrwały smutek daje pierwsze symptomy depresji. Aby poradzić sobie ze smutkiem, warto zasięgnąć pomocy. Ukojenie może przynieść rozmowa. Długotrwały smutek to nic dobrego. O tym jak negatywnie odbija się na naszym zdrowiu nie musimy przypominać. Nie dopuszczajmy, aby chwilowy smutek, przeradzał się w stan chorobowy. 

Strach

Jak określić strach? My nazwalibyśmy go pewnym stanem gotowości. Jeżeli czujemy zagrożenie, bądź dyskomfort w danej sytuacji, stajemy się ostrożni, jak również reagujemy instynktem, pozwalającym nam na szybką reakcję. W niektórych momentach naszego życia, poczucie strachu pozwala nam wybrnąć z niekomfortowej sytuacji. Strach potrafi wyzwalać poczucie gotowości. Za przykład może posłużyć przykład publicznej prezentacji. Wbrew pozorom strach pozwala skierować naszą uwagę na to, co najbardziej istotne. Możliwe zatem jest wyeliminowanie zbędnych rozpraszaczy, bo kieruje nami silna potrzeba pokazania się z jak najlepszej strony. Pamiętajmy jednak, że nie dla wszystkich strach jest motywatorem. Na niektórych może działać paraliżująco. Zatem to, jak odbieramy stres jest kwestią indywidualną, zależną od cech osobowości jak również przeszłych doświadczeń wpływających na obecne radzenie sobie w trudnej sytuacji. 

Wstręt

Czyli emocja związana z wywołaniem uczucia obrzydzenia. Każdy z nas posiada indywidualną odporność na wstręt. Może nim być np. przykry wygląd, czy zapach, który u niektórych wiąże się nawet z odruchem wymiotnym. Tu dla kontrastu, weźmy pod uwagę zawód lekarza, który naturalnie przyzwyczaja się do różnych nieprzyjemności związanych z chorobami ciała ludzkiego. Bardzo często nasz wstręt wiąże się z widokiem określonych zwierząt. Posiadamy fobie i tak na przykład część z nas instynktownie odwraca wzrok na widok pająka, a niektórzy czują psychiczny dyskomfort na widok przebiegającego gryzonia. Wstręt wiąże się po części ze strachem… strachem zobaczenia czegoś, czego bardzo nie chcemy zobaczyć.

Złość

Złość to niepożądana cecha, która łączy się z dużym poczuciem niezadowolenia. Osobę odczuwającą złość wypełnia frustracja. Uważa, że to co się wydarzyło, jest dla niej wysoce niesprawiedliwe. Twarz przybiera zmarszczeń i kapryśnego wyrazu. Osoba wyraża wtedy niewerbalny przekaz w stylu „lepiej nie podchodź”. Pamiętajmy, że złości trzeba umieć zaradzić. Jeśli nie będziemy w stanie nad nią zapanować, każde niepowodzenie, będzie wiązało się z coraz większą frustracją, a to z kolei może negatywnie odbić się na naszym zdrowiu. 

Zaskoczenie

Po całej serii negatywnych emocji czas na miłe zaskoczenie 😊 Bądź też niemiłe. Wszystko bowiem zależy od sytuacji, w której się znajdziemy. Pozytywne emocje związane są np. z niespodzianką, którą przygotowali dla nas najbliżsi. To mogą być również osiągane przez nas bardzo dobre wyniki, których zupełnie się nie spodziewaliśmy. Negatywne zaskoczenie z kolei to odpowiedź np. na negatywny rezultat, mimo wcześniejszego zadowolenia ze swojej pracy. Na zaskoczenie składają się także przykre informacje, których doświadczamy w życiu prywatnym.

Wytłumaczyliśmy czym są i jak rozpoznać podstawowe emocje. Wracamy więc do pytania o przykład emocji pochodnej powstałej na skutek połączenia emocji podstawowych. W 1980 roku Robert Plutchik, poszerzył podstawowe emocje o emocje pochodne. Weźmy pod uwagę strach oraz radość. Jaką emocję pochodną zaproponował z połączenia wymienionych amerykański naukowiec? Poczucie winy. Oto przykład: Wybierasz się w zorganizowaną wycieczkę z biura podróży. Cieszysz się, bo od dawna o niej marzyłeś/marzyłaś. Wiesz jednak, że na wyjazd nie możesz zabrać swojego pupila, bo organizator wyklucza taką możliwość. Nie spędzisz więc z nim wakacyjnego czasu, a na dodatek martwisz się, z kim możesz go zostawić, aby był pod dobrą opieką. Już na samą myśl o pozostawieniu go samego, wzbiera się w tobie poczucie winy. Nie chcesz bowiem odcisnąć piętno na jego żalu i smutku. Boisz się jak będzie, ale z drugiej strony nie możesz doczekać się nadchodzącej podróży.

Na tym polega emocja pochodna. Jak widać jest bardziej złożona, powodując więcej odczuć i przemyśleń w głowie. Bardzo często miewamy tego typu emocje, ponieważ z natury jesteśmy istotami złożonymi, które – co za tym idzie – myślą więcej i są w stanie odczuwać więcej. 

Jaką rolę pełnią podstawowe emocje w naszym życiu?  

Wszystkie emocje powinny być dla nas ważne. Dzięki nim przynależymy do różnych społeczności, potrafimy reagować i wchodzić w interakcję z innymi. Emocje są pewnego rodzaju odpowiedzią na to, czego doświadczamy w naszej codzienności. Pomagają nam w wyrażaniu siebie oraz w niewerbalnym przekazie dotyczącym tego, jak się czujemy oraz czego potrzebujemy. Warto poznawać siebie, odczytując własne emocje. To dzięki nim możemy świadomie uczestniczyć we własnym życiu. Dzięki nim nasze życie nabiera kolorów 😊