Kryzys wieku młodego – jak coaching pomaga w odnalezieniu swojej drogi?

W życiu doświadczamy różnych kryzysów. Niektóre z nich są tylko chwilowymi stanami zagubienia pełnych obaw, a inne sprawiają, że wkraczamy w kolejny etap naszego rozwoju i decydujemy się na nowe kierunki działań. Kryzysem, o którym mówi się najwięcej, w dodatku z nutą rozbawienia i goryczy, jest kryzys wieku średniego dotykający osób dojrzałych. W tym artykule przyjrzymy się jednak innemu kryzysowi niosącemu równie poważne konsekwencje dla dalszych losów człowieka – kryzysowi wieku młodego.

Czym jest kryzys?

Utratą równowagi – z tym możemy łączyć każdy kryzys, z którym musimy się zmierzyć. Odejście partnera, zawarcie małżeństwa, narodziny dziecka, zmiana ścieżki zawodowej, ukończenie studiów… to niektóre z możliwych sytuacji kryzysowych, które powodują u nas dyskomfort, niepewność, a nawet lęk. Kryzys jest reakcją człowieka na wydarzenie krytyczne, w tym traumatyczne (zagrażające życiu lub zdrowiu), czyli bodziec powodujący nieprzyjemne odczucia, stres i negatywne doświadczenia.

To moment, w którym poddajemy w wątpliwość swoje wartości i cele, poszukujemy różnych alternatyw dotyczących naszej przyszłości, czasami podejmujemy działania niespójne z naszymi dotychczasowymi zachowaniami. Odkrywamy na nowo swoje przekonania i kwestionujemy wyobrażenia na istotny dla nas temat. W ten sposób nabywamy nowe zasoby wewnętrzne i zewnętrzne oraz budujemy nieznane nam wcześniej metody pokonywania przeszkód.

Wśród kryzysów możemy wyróżnić te, które wpływają na nasz rozwój – dzięki nim przechodzimy do kolejnego etapu w życiu. W dalszej części artykułu przyjrzymy się kryzysowi wieku młodego, który często jest wynikiem pierwszej konfrontacji wyobrażeń o dorosłości z rzeczywistością.

Quarter-life crisis, czyli kryzys wieku młodego

Dotyka osób w wieku ok. 25-35 lat, kiedy przeżywają pierwsze rozczarowania związane z podjętymi dotychczas decyzjami. Kwestionowanie tych wyborów połączone z poczuciem życia w klatce powstałej w wyniku oczekiwań własnych i innych prowadzi do kryzysu zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym oraz do przewartościowania celów, podejmowania nowych wyzwań i kreatywnego rozwiązywania problemów.

“Kim jestem?” – na to pytanie poszukują odpowiedzi. Patrzą na swoje życie z dalszej perspektywy, świeżym spojrzeniem oceniają swoje życie, dotychczasowe osiągnięcia i porażki. Dzięki temu ich kolejne decyzje są bardziej ukierunkowane na prawdziwe cele i intencje właśnie tej osoby, a nie oczekiwania otoczenia. W ten sposób budują swoją tożsamość i pewność siebie.

Jest to zjawisko niemal tak często spotykane jak kryzys wieku średniego. Zbadał je psycholog Oliver Robinson, który odkrył, że ponad 50% millenialsów biorących udział w prowadzonych przez niego badaniach zmaga się z problemami egzystencjalnymi. Najczęściej ich problemy wiązały się z pieniędzmi, znalezieniem partnera i pracy dającej satysfakcję – obszarów, które mają ogromne znaczenie w życiu młodego dorosłego.

Jak rozpoznać kryzys ćwierćwiecza?

Kiedy jesteśmy mali, idziemy do szkoły podstawowej, do kolejnych szkół, na studia, a potem zaczynamy pracować. Wchodzimy do schematu, z którego trudno jest się wydostać, bo ważne decyzje podejmowane na każdym z tych etapów często definiują kolejne. Po kilkunastu latach okazuje się, że nie były one powiązane z naszymi zainteresowaniami, pasjami, wartościami, celami czy ogólną wizją życia i świata.

Czujemy się rozczarowani, a kolejnym przykrym doświadczeniem jest świadomość oczekiwań innych (lub przypuszczenia na ich temat). Dotyczą one naszej osoby lub naszych dalszych losów. Zamiast pracować nad podążaniem własną ścieżką kierują nami znaki w postaci wyobrażeń innych na nasz temat oraz ich rad, które nie zawsze powstają w oparciu o wszystkie informacje, a jedynie o wybrany ich wycinek.

Sytuację pogarsza zjawisko, które możemy określić jako paraliż możliwości. Młody człowiek jeszcze nie do końca wie, jaki cel chce realizować w swoim życiu, a musi podejmować coraz więcej decyzji, co wiąże się z ogromną odpowiedzialnością za własny los i niesie ryzyko niepowodzenia.

Presja, niepewna przyszłość, stres… Jak jeszcze rozpoznać kryzys wieku młodego? Możemy wyróżnić kilka objawów:

• zmęczenie, apatyczność;
• trudności w codziennym życiu i funkcjonowaniu, lęk, a nawet depresja;
• jednocześnie widoczne jest pobudzenie i odczuwanie niepokoju;
• brak celów (zarówno w życiu zawodowym, jak i prywatnym), brak jakichkolwiek pomysłów na swoją przyszłość;
• brak motywacji i trudności w podejmowaniu decyzji, prokrastynacja;
• mierzenie się z dylematem, czy realizować swoje marzenia, czy się ustatkować;
• mierzenie się z poczuciem pozostania w tyle za rówieśnikami, zazdrość;
• powracanie myślami do wydarzenia krytycznego, które wywołało kryzys.

Znając te możliwe symptomy kryzysu, możemy szybko zareagować, ale to nie wszystko… Każdy kryzys przechodzi przez pewne etapy…

Etapy kryzysu (nie tylko wieku młodego!)

Kryzys składa się z czterech etapów, które pomagają człowiekowi znaleźć nowe sposoby radzenia sobie z problemami, prowadząc do zmniejszenia poczucia lęku. Czasami konieczna może się okazać pomoc psychologa lub psychoterapeuty – z jego pomocą możliwe jest zdobycie nowych narzędzi i poznanie kolejnych strategii rozwiązywania problemów, radzenia sobie ze stresem i emocjami czy podejmowania decyzji.

Etap 1. Szok

Zaprzeczenie, wewnętrzny chaos (jednocześnie na zewnątrz widoczna jest równowaga), pobudzenie.

Etap 2. Reakcja emocjonalna

Intensywne stany emocjonalne, które są skutkiem próby dostosowania się do zastanej rzeczywistości, wypierania jej lub jej racjonalizowania.

Etap 3. Praca nad kryzysem

Mniej intensywne i rzadziej występujące reakcje emocjonalne, pierwsze myśli o przyszłości (zamiast o przeszłości).

Etap 4. Nowa orientacja

Odbudowa poczucia własnej wartości, harmonia i ład w życiu, traktowanie zdarzenia kryzysowego jako sygnału i impulsu do zmian, rozwoju oraz nowych doświadczeń.

Coaching w sytuacji kryzysu

Coaching w kryzysie polega na zrozumieniu sytuacji, z jaką mierzy się klient, i odzyskaniu zasobów, do których w wyniku kryzysu ma ograniczony dostęp. To też nabycie zupełnie nowych zasobów, dzięki którym coachee odkrywa nieznane sposoby radzenia sobie z trudnościami. Następnie określa on swój cel i tworzy strategię jego realizacji.

Za sprawą coachingu początkowy szok i odrętwienie przekształca się w mobilizację i koncentrację na problemach, które z czasem znacznie łatwiej rozwiązać. Człowiek zaczyna postrzegać kryzys jako koniec pewnego etapu i początek kolejnego.

Czy kryzys jest czymś, czego powinniśmy unikać?

Zdecydowanie nie! Uświadomienie sobie istnienia kryzysu nie należy do przyjemnych, ale dzięki niemu możemy wiele zyskać!

1. Zrywamy z rutyną, a tym samym dajemy sobie przestrzeń do rozwoju.
2. Odkrywamy nowe zasoby albo takie, których nie byliśmy wcześniej świadomi (np. kreatywne rozwiązywanie problemów).
3. Stajemy się bardziej refleksyjni i zdecydowani na zmiany. Inaczej patrzymy na świat.
4. Obserwujemy swoje uczucia, myśli i zachowania, aby czerpać więcej radości z życia.
5. Zaczynamy odważnie podejmować decyzje. Jesteśmy gotowi zarówno na sukces, jak i porażkę, która stanowi dla nas źródło informacji.
6. Uczymy się cierpliwości do samych siebie i samowspółczucia.
7. Mamy poczucie, że prędzej czy później odkryjemy własną ścieżkę.

Jesteś gotowy do zmierzenia się z kryzysem? Potrzebujesz pomocy w spojrzeniu na swoją sytuację z innej perspektywy? Umów się na sesję coachingową! 🙂